Είναι το κάλλος βιωματικό;
Η εμπλοκή στην δημιουργία μορφών και συνθέσεων μέσα από την εξάσκηση της οδοντιατρικής, κάποια στιγμή μετά από πολλά χρόνια μας φέρνει αντιμέτωπους με την δημιουργία του κάλλους-ομορφιάς στα γέλια και τα πρόσωπα των ανθρώπων. Η ανάλυση του κάλλους στις οδοντικές αποκαταστάσεις προϋποθέτει την γνώση των νόμων του κάλλους.
Το επόμενο εύλογο ερώτημα που ακολουθεί είναι: είναι το κάλλος βιώσιμο ή είναι κοινωνικά ακαθόριστο και είναι στο μυαλό του κάθε ανθρώπου (In the eye of the beholder); Επειδή μία βιβλιογραφική ανασκόπηση θα ξέφευγε από τον σκοπό και το μέγεθος της ανάλυσης αυτής, θα αναφέρουμε δι' ολίγων τις απόψεις της κλασσικής εποχής. Η ανεύρεση του ιδεώδους τρόπου βίωσης του κάλλους στην ζωή οι πρόγονοί μας το είδαν μέσα από τρία βασικά θέσφατα του βιωματικού κάλλους:
• «Μηδέν άγαν»: δηλαδή τι δεν κάνουμε: Δεν κάνουμε οποιαδήποτε σκέψη η πράξη που είναι σε υπερβολή και δεν εξυπηρετεί το θείον κάλλος αλλά το ανθρώπινο πάθος. (Εγγραφή στον Ναό του Απόλλωνα-Δελφοί)
• «Παν μέτρον άριστον» δηλαδή τι κάνουμε. Κανουμε όλες τις σκέψεις και τις πράξεις που εμφορούνται από το μέτρο. Το κάλλος είναι άσκηση του μέτρου ή της μεσότητας κατά ορισμένους. Αφού καθορίσουμε αποφεύγουμε τις ακραίες σκέψεις και πράξεις.
• «Γνώθι σ΄αủτόν» δηλαδή να γνωρίζουμε τον εαυτό μας. Αν σκεφτούμε ότι ένας ορισμός του stress-άγχους είναι «η ασυμφωνία ανάμεσα στο τι έχουμε και τι θέλουμε», η αναγνώριση και η αποδοχή του ποιοί ήμαστε χωρίς να σταματήσουμε να βελτιωνόμαστε συνιστά ένταξη της διαβίωσης στο κάλλος.
Κάθε πράξη και σκέψη που στην καθημερινότητά μας μπορούμε να φιλτράρουμε μέσα από τις αρχές αυτές εντάσσουν τον κάθε άνθρωπο στην ευζωία του κάλλους. Ο ενστερνισμός των αισθητικών αυτών αξιών οδηγεί στην διαβίωση μέσα από επιλογές του μεγάλου, του ωραίου και του αληθινού που πρακτικά πιά οδηγούν στην βίωση του κάλλους. Μα αν το κάλλος δεν υπάρχει γύρω μας; πχ η τηλεόραση καθημερινά προωθεί τις ανθρωπινες μικροπρέπειες (ίντριγγες, μαγείρεμα. κουτσομπολιά κλπ). ασχήμιες (βία κινηματογράφου, ειδήσεων, ζωικού βασιλείου, πείνα, θάνατος, αρρωστια κλπ) και ψευδείς αξίες ( πονηριά, διαβολή, διασπορά φόβου κλπ) τότε επιλλέγουμε τι θα δούμε με βάση αν αυτά που προβάλλονται συνάδουν με το μεγάλο, το ωραίο και το αληθινό. Οι ιδιες επιλογές και στο κοινωνικό μας περιβάλλον.
Η καθημερική άσκηση στην αξιολόγηση αυτών ακούμε και βλέπουμε με τα κριτήρια των αισθητικών αξίών του μεγάλου (θα τις βρούμε στα κείμενα του Ομήρου. Σοφοκλή, Ευρυπίδη, Αισχύλου, Αριστοφάνη και των άλλων κλασσικών συγγραφέων), του ωραίου (μελέτη της μορφής και της αξίας των πραγμάτων που μας περιβάλλουν) και του αληθινού (σχέσεις σεβασμού, αγάπης, φιλίας, εργατικότητας κλπ) μπορούν να εντάξουν τη διαβίωση σε έναν χωρο αρετής και ήθους. Απλοί συλλογισμοί: "είναι ωραίο αυτό που ακούω και βλέπω, αξίζει αυτό που ακούω, βλέπω ή σχεδιάζω να κάνω" συνθέτουν ένταξη στις επιλογές του κάλλους.
Βέβαια, υπάρχει και το σαρκίο με τις αδυναμίες του και η συνείδηση με τις ελλείψεις της, αλλά τουτο δεν σημαίνει ότι στα εξατομικευμένα πλαίσια του κάθε ατόμου αυτές οι αισθητικές αξίες δεν κατέχουν και ένα μικρό χώρο, δεν μπορούν εν τινι μέτρω να εφαρμοστούν, δηλαδή να βιωθούν. Κλείνοντας θα συνηγορήσω και θα επιμείνω στην διαπίστωση του καθηγητή κ Γ Δουβίτσα ότι η αισθητική δεν είναι ακαδημαική αλλά πρώτιστα βιωματική.
